Το ρακοκάζανο-λαογραφικό "μουσείο" του Λεωνίδα στο Αλάγνι

Της Ελένης Βασιλάκη

Αν δεν ήταν ρακοκάζανο σίγουρα θα μπορούσε να «σταθεί» ως μουσειακός χώρος διάσωσης και προβολής της ζωής στην Κρήτη αλλοτινών εποχών, δύσκολων αλλά ταυτόχρονα όμορφων και απλών.

Ο λόγος για το χώρο απόσταξης παραδοσιακής τσικουδιάς που με πολύ μεράκι έστησε το 1981 στο Αλάγνι, και λειτουργεί μέχρι σήμερα, ο Λεωνίδας Καραπιδάκης με την οικογένεια του.

Ένας παλιός στάβλος μεταμορφώθηκε σε ρακοκάζανο , το πρώτο στην ευρύτερη περιοχή που σταδιακά διακοσμήθηκε με παλιά εργαλεία και αντικείμενα κάνοντας το σήμερα να μοιάζει περισσότερο με λαογραφικό μουσείο, όπως βλέπετε και στις φωτογραφίες του e-storieskritis.blogspot.gr

Αυτή την περίοδο η απόσταξη τσικουδιάς βρίσκεται στην κορύφωση της και το ρακοκάζανο του Λεωνίδα κάθε μέρα μετατρέπεται σε χώρο συνάντησης και  διασκέδασης όπως μόνο οι Κρητικοί ξέρουν καλά να κάνουν.

Η επιλογή του παντρέματος της απόσταξης ενός παραδοσιακού προϊόντος με την συγκέντρωση αντικειμένων που μαρτυρούν τον τρόπο ζωής των Κρητικών προηγούμενων γενεών μόνο τυχαία που δεν είναι για τον ιδιοκτήτη του χώρου.

Ο Λεωνίδας μετανάστευσε σε νεαρή ηλικία στον Καναδά, έζησε λίγα χρόνια εκεί όμως η καρδιά του δεν έφυγε ποτέ από την Κρήτη. Με την πρώτη ευκαιρία επέστρεψε πίσω και επέλεξε παρότι, βρήκε δουλειά στην πόλη του Ηρακλείου, να χτίσει τη ζωή του και την οικογένεια του στο χωριό.

Ο στάβλος που ο ίδιος είχε κατασκευάσει το 1971, και που δεν κατάφερε να γίνει μια επιτυχημένη επιχείρηση εκτροφής βοοειδών, μετατράπηκε  δέκα χρόνια μετά σε ρακοκάζανο όπου όλη η οικογένεια Καραπιδάκη συνεισφέρει για την καλή λειτουργία του και τη φιλοξενία εκείνων που αποστάζουν ρακί αλλά και της παρέας, που πάντα τους συνοδεύει.

Όλοι οι τοίχοι και οι γωνιές του συγκεκριμένου χώρου έχουν καλυφθεί από παλιά αντικείμενα καθημερινής χρήσης των Κρητικών αλλά και από φωτογραφίες, ξεθωριασμένες αλλά τόσο ζωντανές.

Το υλικό αυτό, μας λέει ο Λεωνίδας, το συγκέντρωσε από συγγενείς του, την οικογένεια της συζύγου του Μαρίας ακόμα  ψάχνοντας στις παλιές αυτοσχέδιες χωματερές που υπήρχαν σε όλα τα γειτονικά χωριά, πριν αποτελέσουν οικισμούς δήμων και αλλάξουν τα δεδομένα αποκομιδής απορριμμάτων.

Το ρακοκάζανο στο Αλάγνι ήταν το πρώτο, σε όλη την περιοχή, που συνδύασε απόσταξη με ένα φιλόξενο χώρο όπου κάποιος μπορεί να καθίσει και να απολαύσει πραγματικά όλη αυτή τη διαδικασία καθώς στο μακρινό παρελθόν τα καζάνια μάλλον έμοιαζαν περισσότερο με βρώμικες αποθήκες.

Η λειτουργία ενός ρακοκάζανου, θεωρεί ο ίδιος, δεν είναι δύσκολη αρκεί κάποιος να έχει όρεξη για πραγματικά πολύ δουλειά και μεράκι γι αυτό που κάνει. 

Το μεροκάματο βγαίνει, με την προϋπόθεση πως όποιος έχει ρακοκάζανο θα μπορεί να δουλεύει 24 ώρες το 24ώρο και φυσικά θα προσέχει τους πελάτες του για να έλθουν ξανά και ξανά μέσα στο επιτρεπόμενο δίμηνο απόσταξης.

Όσο για τους τελευταίους, βασικό εφόδιο τους στη διαδικασία απόσταξης τσικουδιάς, που έχει καταλήξει πλέον  τελετουργία στην Κρήτη , είναι το κέφι και η διάθεση να περάσουν καλά πίνοντας την τσικουδιά τους και  τρώγοντας οφτές πατάτες και κρέας στο κάρβουνο, συχνά υπό τους ήχους της λύρας.

Η φήμη του ρακοκάζανου του Λεωνίδα έχει φτάσει μέχρι τη μακρινή Ισλανδία, δημοσιογράφοι της οποίας επισκέφθηκαν το χώρο και ενθουσιασμένοι μετέτρεψαν τις εντυπώσεις τους σε δημοσίευμα.

Ωστόσο το κράτος μάλλον δεν έχει την ίδια καλή εικόνα σχηματίσει για τη λειτουργία των παραδοσιακών αποστακτηρίων, γενικότερα, και έτσι φαίνεται και πάλι να μελετάει νέα δυσβάστακτα μέτρα που εφόσον εφαρμοστούν θα αποτελέσουν την αρχή του τέλους τους.

Ας ελπίσουμε και τούτη τη φορά να τα αποσύρουν γιατί για τους κατοίκους του νησιού, αλλά και για όσους έχουν την τύχη να επισκεφθούν τα παραδοσιακά μας ρακοκάζανα, η απόσταξη τσικουδιάς δεν είναι φορολογητέο αντικείμενο αλλά μέθεξη.